چگونه در سال 1396 برای افرادی با ناتوانی های خاص سایت طراحی کنیم چگونه در سال 1396 برای افرادی با ناتوانی های خاص سایت طراحی کنیم

رتبه این آیتم
چگونه در سال 1396 برای افرادی با ناتوانی های خاص سایت طراحی کنیم
رتبه 5 در 1 رای از 1 تا 5

یک راهنمای عمقی برای تجربه کاربری و روشهای طراحی سودمند برای افرادی که مشکلات بینایی دارند – چه به دلایل پزشکی، عصبی یا افزایش سن.
خیلی مواقع تو تجربه کاربری آنلاین یا طراحی رابط کاربری برنامه های موبایلی، آدمایی با مشکلات جسمی و ذهنی رو فراموش میکنیم.
اما برخلاف باورهای قدیمی، طراحی سایت برای مشتریهایی که ناتوانی های خاصی دارن میتونه محصول رو در دسترس طیف وسیعتری از جامعه قرار بده.
برای هر طراحی واجبه که موقع طراحی سایت دقت کنه کجاها طراحی سایت برای افرادی با ناتوانی های خاص قابل استفاده نیست. با رعایت این مسئله میتونه استانداردهاشو بهتر کنه و از نظر اخلاقی هم به دیگران سود برسونه.
ما تو این مقاله حوزه های فعلی رو که رابط کاربری برای خدمت رسانی به افرادی  با ناتوانی های جدی، متوسط و خفیف بکار گرفته میشه رو بررسی میکنیم و براتون روشهایی برای تفکر و طراحی خاص این افراد ارائه میدیم. و در پایان سازمانهایی رو برای آزمایش و کسب اطلاعات بیشتر بهتون معرفی خواهیم کرد.
اما قبل از اینکه شروع کنیم، اول باید ببینیم تو حوزه طراحی و تجربه کاربری، منظور از افرادی با ناتوانی های خاص چه کسایی هستن. ما برای طراحی سایت روی کسایی تمرکز میکنیم که کم بینا هستن، نورودایورسیتی (مثل اوتیسم)، ناشنوایی، مشکلات ناشی از افزایش سن، افرادی با مشکلات حرکتی یا اختلال شناختی و اختلالات یادگیری.
سایت ThinkDesignable Collective  به طراحی سایت و رسانه برای این افراد اختصاص داره که از کنفرانسی که همین امسال در مورد طراحی سایت برای افرادی با ناتوانی های جسمی و ذهنی برگزار شده بود کارشو شروع کرد. این کنفرانس، طراحان، افراد خلاق، بازاریابها و شرکتها رو دور هم جمع کرد تا در مورد روشهای ساخت رسانه و طراحی سایت مختص این افراد بحث کنند.

  • طراحی سایت برای افرادی با ناتوانی های خاص به نفع همه است

دسترسی خوب برای همه افراد جامعه به یک سایت به معنی طراحی خوب اون سایته.
اگه سایتی قابل جهتیابی باشه، عناصر سایت به درستی به کار گرفته شده باشند و تجربه کاربر محوری ارائه شده باشه، ساخت بیشتر اپلیکیشن هایی که این سایت رو ارائه میدن، موتورهای جستجویی که این سایت رو سرچ میکنند و دستگاه هایی که بهش دسترسی دارن، همه درست کار میکنند.
طراحی سایت برای افراد مسن و افرادی با ناتوانی های خاص کمک میکنه که محصولات بهتری تولید کنیم و خدمات بهتری به دیگران ارائه بدیم و در نتیجه نهایتا تجربه برند خودمون بهتر خواهد شد.
افرادی که ما تو این مقاله قراره از راهنمایی هاشون بهره ببریم افراد خلاقی هستند که روشهای خلاقانه ای برای مشکلات طراحی ارائه میدن، چون به طراحی خلاقانه با محدودتیها عادت کردند و چالشها و مشکلاتی که باهاش روبرو میشن ممولا روی نسخه ظاهری سایت قابل رؤیت نیست و حتی شبیه مشکلاتی که کاربرهای سالم باهاش روبر میشن هم نیست.
مثلا خوندن سایتها و ایمیل هایی که با فونت کوچیک نوشته شده باشن یا تضاد رنگها توشون کم باشه، برای افرادی که مشکلات بینایی یا تنبلی چشم دارن سخته.
همینطور پیامهای غیرشفاف و طراحی های بصری با قالبهای گیج کننده یا تصاویر حواس پرت کننده باعث میشن درک صفحات وب برای افرادی که اختلالات شناختی دارن مشکل باشه. این مشکل برای افرادی که بخوان اطلاعاتی رو با عجله پیدا کنند، استرس داشته باشند یا حواسشون پرت بشه یا کسایی که زبان مادریشون متفاوت از زبان نوشته باشه هم وجود داره.

  • چطور مثل یک فرد ناتوان به سایت نگاه کنیم

طراح هایی که برای افراد ناتوان سایت طراحی میکنند به نماد هایی که تو فضاهای عمومی برای این افراد استفاده میشه توجه میکنند، مثلا علامت گوش با یه خط روش یعنی مشکل شنوایی. این طراح ها خودشون برای اجزای بدن نمادهای جدیدی طراحی میکنن که برای عموم کاربرد داشته باشه و نه به یک ناتوانی خاص.
این کار به همه حق انتخاب میده. ما نمیگیم مثلا کسی نباید اینجا پارک کنه وگرنه باید از این نماد استفاده کنه. بلکه ما میگیم هم میتونید از آسانسور استفاده کنید و هم برای استفاده از پله ها میتونید از این سمت چپ و برای استفاده از سطح شیب دار از سمت راست برید.
بنابراین ما میدونیم که نیاز به یه تغییر داریم و باید یه فرایند خلاقانه رو شروع کنیم که بهش میگیم "بدون طراحی".
بدون طراحی یه سبک فکری و یه روشه که برای درخواست یه بازبینی برای ایجاد تعادل بین زیبایی و عملکرد بوجود اومده. این فرایند خلاقانه و قانونی برای بازسازی سایتهای قدیمی الزامیه.
این روش سعی داره 5 قانون بازسازی رو با قوانین اصلی طراحی ترکیب کنه: یکپارچگی، شک و تردید، ظرافت، نزدیکی و چند آوایی.
یکپارچگی رو در مثال بازسازی نمادها گفتیم. یعنی تأکید بر عدم استفاده از ویژگی هایی از محیط که مردم رو به چند گروه متفاوت تقسیم میکنند، بلکه به جای اینکار به ویژگی های محیطی اشاره میکنند.
طراحی ظریف یعنی دقت، کیفیت و جزئیات.
شک سالم و دائما پرسیدن از اینکه "چرا این از اون بهتره و باید این رو به اون ترجیح بدم؟". این میشه اصل اولیه شک سالم.
نزدیکی و چند آوایی از نظر روش شرکتهای طراحی ترکیب میشن و هر دو به افرادی که هدف فرایند طراحی هستند اشاره دارند و میگن مخاطب هدف بخشی از طراحی است.
اما در کنار به کارگیری این اصول در فلسفه برند، باید یه سری کارهای عملی هم انجام بشه.

  • وضعیت فعلی

افرادی که ناتوانی هایی دارند و همینطور افراد مسن بخش زیادی از جامعه رو تشکیل میدن و تعدادشون در بین مصرف کننده ها داره روز به روز بیشتر میشه. افزایش قدرت خرید این مصرف کننده ها میتونه کاملا صاحبان صنایع رو مجاب کنه.
ما تجربه خرید آنلاین مصرف کننده هایی که ناتوانی هایی دارند و قیمتهای تجاری که به این افراد توجهی ندارند رو بررسی کردیم. شرکت کننده های ناتوان از نظر سطح مهارت و شرایط شخصی متفاوتند اما از نظر نوع مشکل شامل افرادی با مشکلات بینایی و شنوایی، اختلالات حرکتی دست و انگشتان و مشکلات ذهنی میشن.
این تحقیق نشون داد که 71% از مصرف کننده های ناتوان وقتی وارد سایتی میشن که کار باهاش مشکله دوباره خارج میشن. فقط 7% از این افراد از طریق تماس تلفنی راهنمایی میگرفتن و 11% از افراد دیگه کمک میگرفتند.
اما اهمیت این مسئله برای برندها وقتی مشخص میشه که بهتون بگم تو انگلیس حدود 11/75 میلیارد پوند فقط از طرف این افراد خرج شده، که این میزان معادل 10% از کل خرید آنلاین انگلیس در سال گذشته است. این نشون میده با ندید گرفتن این بخش از جامعه، چه ضرر بزرگی میکنید.
82% از مصرف کننده ها با نیازهای دسترسی، اگه سایتها در دسترس بودند حتی بیشتر از این هم خرج میکردند.
به خصوص اینکه یه مصرف کننده خاموش نمیتونه مثل یه مصرف کننده راضی در نظر گرفته بشه.
هرچی فرهنگ دیجیتال غالب تر میشه، دسترسی به نت برای مردمی با ناتوانی های خاص مشکلی میشه به همه سطوح سازمانی، عملکردی، سیستمها و محصولات نفوذ میکنه.

  • مردم ناتوان چطور به سایتها دسترسی دارند

برای اینکه بتونید مشکلات افراد معلول رو درک کنید باید بدونید که بعضی ها با چه مشکلاتی به سایت ها دسترسی پیدا میکنند.
نیمی از پاسخ دهنده های تحقیقی که برای کلیک های خارج از محدوده انجام شده بود، از نوعی فناوری کمکی برای تعامل با کامپیوتر استفاده کردند.
فناوری های اصلی کمکی شامل این نرم افزارهاست: خواننده های صفحه نمایش (58% از پاسخ دهنده ها)، بزرگ کننده های نمایشگر (14درصد)، نرم افزارهای درک مطلب (13 درصد) و بریل (5 درصد).
مثال دیگر فناوری های کمکی صدای امکانات دستگاههای اپل، ابزار خواننده نمایشگر گوگل برای اندروید و دستگاه خواننده مایکروسافت هستند.
بعضی از کاربرها حتی ممکنه به چند تا از این ابزار با هم نیاز داشته باشند و توانایی استفاده از دستگاههاشون هم بستگی به OS، برنامه هایی که کاربر استفاده میکنه و سخت افزاری که برنامه ها روش نصب شده داره.
با اینکه فناوری های کمکی برای مشکلات بینایی تونسته مفید باشه، طراحی سایت هم نقش مهمی در دسترسی و کارایی این فناوری های کمکی داشته.

  • موانع دسترسی آنلاین

73% از کسایی که نیاز به دسترسی به این امکانات دارند، در بیشتر از یک چهارم سایتهایی که بازدید میکنند موانعی رو تجربه میکنند.
صفحاتی که با محتوای زیادی شلوغ شدند، معمول ترین مانع بودند به طوری که 67 درصد از شرکت کننده ها اعلام کردند شلوغی صفحات بزرگترین مشکشون با سایتها بوده.
بعد از صفحات شلوغ، مشکلات بعدی عبارتند از جهتیابی و اطلاعات ضعیف لینکها، پر کردن فرمها، تصاویر متحرک حواس پرت کننده و سختی خوندن مطالب (تضاد رنگی و قالب متن).
از بین کسایی که از خواننده نمایشگر استفاده میکنند، 86 درصدشون گفتند که استفاده از سایتها با نرم افزارشون مشکله.
یکی از کاربرها میگه: "معمولا نه تنها سایتها درست در دسترس نیستند بلکه به اسکرول زیادی نیاز دارند و پر از تصویر، تبلیغ و پر هرج و مرج هستند. این مسئله باعث میشه فناوری خوندن نمایشگر ندونه باید روی چی تمرکز کنه".
بخش اعظم قدرت فناوری و ارائه سایت روی دستگاههایی اتفاق میفته که سیستم های فوق پیچیده ای دارن.
تحقیقات نشون میدن که کسایی که در استفاده از سایت مشکل دارند، احتمالش خیلی کمه که دوباره به اون سایت برگردند، و این مشکلات دسترسی اثر منفی روی هر دو طرف میذاره.

  • چطور دسترسی وب بهتری ارائه کنیم؟

افرادی که مسئولیت طراحی سایتها رو بعهده دارند باید یه راهنما منتشر کنند که استانداردهایی رو که از برندها انتظار میره برای توسعه دهنده ها و طراح های وب به وضوح مشخص کنه.
این استانداردها باید به عنوان یه ابزار مدیریت برای بررسی کارهای انجام شده به کار بره.
راهنماهایی که تدوین میشن باید مسائلی از قبیل تضاد رنگها، استفاده از آلت-تگ و برچسب فرم ها رو پوشش بده.
طراح ها و توسعه دهنده ها باید مواظب باشن که تضاد رنگی که روی سایت بکار میره از استاندارهای بین المللی تبعیت کنه تا افرادی که مشکلات بینایی یا نارساخوانی دارن براحتی قادر به خوندنش باشن.
حتما از آلت-تگ استفاده کنید تا افرادی که از فناوری کمکی استفاده میکنند بتونن متوجه بشن که با کلیک روی لینکها به کجا منتقل خواهند شد.
متن و گرافیک بیش از حد روی صفحه نذارید و تیترها رو درست طبق ساختار مناسب به کار ببرید چون این ابزار از تیترها بعنوان راه میانبر برای جهتیابی صفحه استفاده میکنند.

  • کجا میشه اطلاعات بیشتری در مورد طراحی و ناتوانی ها کسب کرد؟

البته منابعی که معرفی خواهیم کرد از بین منابع خارجی هستند، چون منابع ایرانی کمتر به این موضوع پرداخته اند (حتی میشه گفت اصلا نپرداخته اند).

- Web Accessibility Initiative 

این سایت راهنمای دسترسی محتوای وب 2 رو هم منتشر کرده. این راهنما توصیه هایی در خودش داره که به طور مفصل توضیح داده چطور میشه رابط کاربری سایت رو برای همه دسترس پذیر کرد.
این سایت تمرینات عملی مفیدی رو در ارتباط با طراحی سایت، ساخت متن توصیفی جایگزین برای تصاویر، استفاده از سیستم های جهتیابی مثل تیترها، فهرستها و نحوه عملکرد عناصر روی صفحه ارائه میکنه. به علاوه نکاتی رو گوشزد میکنه که خواننده های نمایشگر بدرستی عمل کنند.
اولین کاری که میکنید بهتره این باشه که یه سری به صفحه چک های ساده راهنمای دسترس پذیری محتوای سایتش بزنید.
چک هایی که عنون شدند شامل عنوان، متن جایگزین تصویر، تیترگذاری، تضاد رنگی، تغییر اندازه متن، دسترسی صفحه کلید و تمرکز بصری، حرکت، فلش، محتوای چشمک زن، جایگزین های چند رسانه ای و ساختار اصلی هستند.
از اینجا دیگه بستگی به برندها داره که ببینن واقعا توجه به افراد معلول در طراحی رابط کاربری سایت وظیفه کیه.
60% از سازمانها دسترسی پذیری محتوای سایتشونو به توسعه دهنده ها میسپرند.
فقط 42% استفاده از چک های دسترسی پذیری رو گزارش کردند و فقط 25% گفتند که مدیریت سختگیرانه ای روی این قضیه دارند.
هر چند نمیشه یه جواب درست داشت – شاید هم وظیفه همراهی مصرف کننده، روابط عمومی، بازاریابی، توسعه IT یا ارتباطاته – باید دید چه کسی مسئوله اینه که در مرحله آخر طراحی تأیید کنه که آیا طراحی مطابق استاندادهای راهنمای دسترسی محتوای وب هست یا نه.
علاوه بر این، برای تکمیل برند باید راهنمای دسترسی محتوای وب توسط یه متخصص تفسیر و توسط کاربرها آزمایش بشه.
در ادامه سازمانها و مراکز مشاوره ای رو براتون معرفی میکنیم که در اونها متخصص ها تحقیق میکنند، کاربرها تست میکنند و روشها برای توسعه تجربه کاربری برند برای معلولین بکار گرفته میشن.

Open Inclusions

در این سایت، متخصصان بر اساس تحقیقاتی که انجام میدن، راهکارهای خلاقانه ای برای مشتریهاشون ارائه میدن.
برندها میتونن از طریق تماس یا ایمیل با این سازمان در ارتباط باشن و اگه براشون امکانش باشه میتونن حتی رو در رو هم باهاشون ملاقات داشته باشن و درباره نحوه ساخت تجربه کاربری برندشون صحبت کنند.

Freeney Williams

فرینی ویلیامز مشاوریه که به سازمانها برای استخدام افراد معلول برای نیروی کار، توسعه و فروش محصولات یا خدماتی که در دسترس همه مشتریها هستند کمک میکنه و وظایفی که بهشون محول میشه رو دنبال میکنه تا حتما طبق قوانین باشه.
این مشاور برای دسترسی سایتها به سطحی که برای معلولین مناسب باشه هم یک بررسی رایگان انجام میده.

RNIB 

در حال حاضر 550 هزار نفر در ایران نابینا یا کم بینا هستند و این آمار تا سال 1430 ه.ش دو برابر خواهد شد. این افراد باید بتونن مثل بقیه مردم از وب استفاده کنند.
این سایت هم خدمات مشاوره برای سایتها ارائه میده. این سازمان راهنمایی های تخصصی و از اون مهمتر مشاهده و تست کاربری برای سایتها فراهم میکنه.
علاوه بر این، این سایت راهکارهایی هم برای دسترس پذیری شرکتها ارائه کرده که از اینجا میتونید مطالعه بفرمایید.
یکی از اعضای این سازمان عنوان کرده، مفهوم اینترنت از آغاز این بوده که توانایی یا عدم توانایی نباید مانع باشه.
این فرد میگه "امروزه انتظارات مردم از فناوری بیشتر شده. با توجه به ظهور محصولاتی مثل اکوی آمازون و گوگل، میتونید براحتی اطلاعاتی رو که میخواهید، در همون زمان جلوی چشمتون حاضر ببینید. گاهی استفاده از ماوس یا صفحه کلید ساده است، ولی گاهی هم شاید دوست داشته باشید با یکی حرف بزنید".
"گاهی شاید چیزی دستتون باشه یا مشغول رانندگی باشید، باید تو این مواقع هم بتونید براحتی به اطلاعات وب دسترسی داشته باشید. سایتهایی که خوب طراحی شده باشند چنین امکانی رو از یک منبع واحد فراهم میکنند."

Home Office Digital 

این سایت یک سازمانه که خدماتی رو برای دولت و شرکتها ارائه میده و براشون سایت طراحی میکنه و توسعه میده.
این تیم از گروهی از متخصصین توسعه، امنیت دیجیتال و دسترسی اطلاعات تشکیل شده که روی وبلاگشون درباره کارشون مطلب مینویسند.
تو یکی از پستهاشون که اخیرا آپ کردند 6 تا پوستر در مورد بایدها و نبایدهای طراحی برای دسترس پذیری افراد کم بینا، ناشنوا، نارساخوان، مشکلات حرکتی، اوتیسم و کاربران خواننده های نمایشگر منتشر کردند.
میتونید محتوای این پوسترها رو اینجا ببینید:
الف) طراحی سایت برای افراد اوتیسم:
باید رنگهای ساده بکار ببرید، نه از رنگهای درخشان یا خیلی متفاوت.
باید به فارسی سلیس بنویسید و نباید از اصطلاحات و آرایه های ادبی استفاده کنید.
باید جملات ساده بنویسید و از دایره های توپُر برای نام بردنی ها استفاده کنید و نباید پشت سر هم دیواری از نوشته درست کنید.
باید متن روی دکمه ها رو توصیفی بنویسید و نباید دکمه ها مبهم و غیر قابل پیش بینی باشند.
باید قالب ساده و یکسان در همه صفحات بسازید و نباید قالبها پیچیده و در هم و بی نظم باشند.
ب) طراحی سایت برای کاربران ناشنوا یا کم شنوا:
باید به فارسی سلیس بنویسید و نباید از کلمات پیچیده یا آرایه های ادبی استفاده کنید.
باید برای ویدئوها زیرنویس تهیه کنید و نباید محتواتونو فقط به صورت صوتی یا ویدئویی ارائه کنید.
باید از قالب خطی منطقی استفاده کنید و نباید قالبها و فهرستها پیچیده باشند.
باید محتوا رو با استفاده از عنوانهای فرعی، تصاویر و ویدئوها به قسمتهای کوچکتر تقسیم کنید و نباید کاربرها مجبور بشن خطوط طولانی و پشت سر همی از نوشته رو بخونند.
باید کاربرها بتونن برای رزرو قرار ملاقات، خودشون نوع برقراری ارتباط رو با پشتیبانی انتخاب کنند و نباید برای برقراری ارتباط کاربرها با مسئولین فقط شماره تلفن ارائه داد.
ج) طراحی سایت برای کاربران کم بینا:
باید از رنگهایی با تضاد بالا و اندازه فونت خوانا استفاده کرد و نباید رنگهایی با تضاد کم یا فونت کوچک بکار برد.
باید همه اطلاعات روی صفحات وب منتشر شوند و نباید اطلاعات رو در لینکهای دانلود پنهان کرد.
باید ترکیبی از رنگها، اشکال و متون بکار گرفته بشن و نباید فقط از رنگ برای انتقال مطلب استفاده کرد.
باید از یه قالب خطی منطقی پیروی کرد و نباید محتوا روی صفحه پخش باشه.
باید دکمه ها و اطلاعیه ها رو در متن قرار داد و نباید دکمه ها از متن جدا باشند.
د) طراحی سایت برای نارساخوانها:
باید برای توضیح بهتر متن از تصویر و نمودار هم کمک گرفت و نباید ستونهای پشت سر هم نوشته روی سایت گذاشت.
باید متن رو از سمت راست مرتب کرد و قالب رو ثابت و یکسان نگهداشت و نباید زیر کلمات خط کشید یا از فونتهای مورب یا شکسته استفاده کرد.
باید محتوا رو به فرمتهای دیگه هم ارائه داد (مثلا به صورت صوتی یا ویدیو) و نباید توقع داشت که کاربر همه چیز رو از صفحات قبل به خاطر بسپره.
باید محتوا رو کوتاه، واضح و ساده نگهداشت و نباید متن دارای غلط املایی باشه.
باید اجازه بدید کاربر بتونه تضاد بین پس زمینه و متن رو تغییر بده و نباید در یک فضای مشخص، اطلاعات زیادی قرار داد.

  • دارکوب

دارکوب یه شرکت توسعه، طراحی و سئوی سایته که با سازمانها، شرکتها و افراد مستقل برای توسعه سایتی کارآمد و مؤثر همکاری میکنه.
میتونید از صفحه مشتریان سایت با مشتریهای دارکوب آشنا بشید و سایتهایی رو که طراحی کرده ببینید.
ما با سایتهایی که طراحی میکنیم این امکان رو به برندها میدیم که تجربه کاربری به یاد ماندنی ای به کاربرانشون هدیه کنند و کاربر رو به برگشتن به سایت و خرید ترغیب کنند.


نویسنده این مقاله می باشد که از سال 1381 تا کنون در زمینه طراحی و بهینه سازی وب سایت فعالیت دارد.

شبکه اجتماعی های نویسنده اینستاگرام و لینکدین.

به اشتراک گذاری مطلب در

به اشتراک گذاری در فیس بوک به اشتراک گذاری در توئیتر به اشتراک گذاری در لینکدین

يک نظر بدهيد

موارد ستاره دار الزامی هستند

طراحی سایت دارکوب | هاست دارکوب | دارکوب نام و علامت تجاری ثبت شده این مجموعه می باشد.
دارای مجوز از (سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران) ، (رتبه 4 شورای عالی انفورماتیک کشور) ، (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)
آموزشگاه طراحی سایت و سئو با مجوز رسمی از سازمان فنی و حرفه ای کشور افتتاح شد
دارکوب به عنوان شرکت خلاق توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزیده شد